A

Aannemingsovereenkomst

De overeenkomst waarbij de ene partij, de aannemer, zich ten opzichte van de andere partij verplicht om een werk van stoffelijke aard (bijvoorbeeld een bouwwerk) tot stand te brengen. Hij is verantwoordelijk voor het eindresultaat, maar kan het werk door anderen uit laten voeren. Omdat hij niet zelf de arbeid hoeft te verrichten is er geen sprake van een arbeidsovereenkomst.

Aansprakelijkheid van de werkgever

Als de werknemer schade lijdt door een bedrijfsongeval, dan is de werkgever daarvoor in beginsel aansprakelijk. Dat wil zeggen, hij moet de schade vergoeden. Ook als de werknemer schade aan derden toebrengt, tijdens het verrichten van zijn arbeid, is de werkgever ten opzichte van de derde aansprakelijk voor de schade.
Aanstelling
Deze term wordt gebruikt voor het dienstverband van ambtenaren. Zij zijn niet in dienst op grond van een arbeidsovereenkomst, maar op grond van een aanstelling.

Adviesrecht

De ondernemingsraad heeft het recht om over een flink aantal bedrijfsorganisatorische of -economische beslissingen te adviseren. Als de ondernemer het advies niet vraagt, of een gegeven advies niet opvolgt, dan kan de ondernemingsraad in beroep bij de Ondernemingskamer, die het besluit van de ondernemer kan vernietigen.

Afvloeiingsregeling

Vergoeding die aan een werknemer kan worden betaald in geval van ontslag, om de gevolgen daarvan te verzachten. In de wet staat niet hoe hoog de schadevergoeding moet zijn, dat hangt van de aard van het geschil af. Vaak maakt een afvloeiingsregeling deel uit van een sociaal plan.

Algemeen verbindend verklaren van CAO’s

Op verzoek van de bij een CAO betrokken partijen, werkgeversorganisatie en vakbond, kan de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid er toe overgaan de CAO algemeen verbindend te verklaren. Dat betekent dat de arbeidsvoorwaarden zoals de lonen, aanvulling op uitkeringen en dergelijke van de CAO ook gaan gelden in de bedrijven waarvan de werkgever geen lid is van de werkgeversorganisatie. Daarvan mag niet worden afgeweken.

Anciënniteit

Hiermee wordt bedoeld dat de duur van het dienstverband bepalend is voor bepaalde rechten. Bijvoorbeeld, hoe langer in dienst, hoe meer vakantiedagen. Met betrekking tot het ontslagrecht vinden we het anciënniteitbeginsel terug in de last in/first out-regel die de Regionaal Directeur toepast bij de beantwoording van de vraag of hij een ontslagvergunning zal toekennen.

Arbeidsbureau

De juiste benaming was Regionaal Bureau voor de Arbeidsvoorziening. Geleid door de Regionaal Directeur voor de Arbeidsvoorziening (RDA), tot wie een verzoek om toestemming om een arbeidsovereenkomst op te zeggen moest worden gericht. In 2001 werd dit CWI, Centrum voor Werk en Inkomen.

Vervolgens fuseerden CWI en Uitvoeringsinstantie UWV in 2009 tot een nieuw organisatie. CWI is sindsdien UWV WERKbedrijf, een divisie binnen UWV. UWV WERKbedrijf houdt zich bezig met het transparant en toegankelijk maken van de arbeidsmarkt voor werkzoekenden, terwijl UWV de uitvoering van werknemersverzekeringen is blijven uitvoeren.

Arbeidsinspectie

Overheidsdienst die is belast met de handhaving en uitvoering van arbeidsomstandigheden- en arbeidstijdenwetgeving. Heeft opsporingsbevoegdheid en kan proces-verbaal opmaken. Op overtreding van voorschriften van de Arbeidsinspectie staat een strafrechtelijke boete, waarvan de hoogte afhangt van de overtreding.

Arbeidsomstandigheden

Het geheel van omstandigheden waaronder arbeid wordt verricht, zoals de inrichting van de werkplaats, de veiligheid van en in verband met het gebruik van gereedschappen, aanpassing in de arbeid aan zwangere werkneemsters en dergelijke. Ook de arbeids- en rusttijden vallen hieronder. De normen zijn voornamelijk te vinden in de Arbo-wet 1998 en in de Arbeidstijdenwet 1995. Bij deze wetten horen tal van Arbeids(tijden)besluiten.

Arbeidsongeschiktheid

Het ‘op medische gronden naar objectieve maatstaven gemeten niet kunnen of mogen verrichten van de in aanmerking komende arbeid’. De in aanmerking komende arbeid zal vaak ‘passende arbeid’ zijn. Als de werknemer in de eerste 52 weken van arbeidsongeschiktheid (een gedeelte van) zijn loon ontvangt, is dat zijn eigen arbeid of arbeid die wordt verricht in de onderneming en die voor de werknemer passend is. Wanneer de werknemer WAO-gerechtigd is, dan is passende arbeid elke arbeid die hij, in aanmerking nemend zijn opleiding, ervaring en geschiktheid, nog kan verrichten.

Arbeidsovereenkomst

De overeenkomst, of afspraak, tussen twee partijen, waarbij de ene partij, de werknemer zich verbindt om arbeid te verrichten en de andere partij, de werkgever, zich verbindt om loon te betalen. Een arbeidsovereenkomst komt tot stand op het moment dat een aanbod van de ene partij door de ander is aanvaard. Dat wil zeggen dat deze niet pas ontstaat op het moment dat een en ander op papier is gezet of is ondertekend. Bijvoorbeeld: als iemand 3 maanden lang elke week, of minimaal 20 uur per maand, uitsluitend voor dezelfde werkgever werkt, er (volgens rechtsvermoeden) vermoed mag worden dat er sprake is van een arbeidsovereenkomst.

Arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd

Het einde van deze arbeidsovereenkomst is ‘objectief bepaalbaar’. Dat wil zeggen dat het einde onafhankelijk van de wil van een van de partijen tot stand komt. Dat kan bijvoorbeeld zijn het tijdsverloop; niemand kan beïnvloeden hoe lang een maand of jaar duurt. Maar het kan ook gaan om bijvoorbeeld vervanging bij ziekte, op de duur daarvan heeft de werkgever in beginsel ook geen invloed. Bij een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd staat de einddatum vast of is het eindmoment makkelijk te bepalen. Arbeidsovereenomsten voor bepaalde tijd (contract) eindigen automatisch aan het einde van de overeengekomen periode. Werkgever en werknemer hoeven géén opzegtermijn in acht te nemen. Tussentijds beïindigen mag alleen als dit van tevoren schriftelijk is overeengekomen. Dan geldt er wel een opzegtermijn, zowel voor u als voor uw werkgever.

Arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd

Het moment waarop deze arbeidsovereenkomst eindigt staat van tevoren, bij het sluiten van de overeenkomst niet vast. Hij moet worden beëindigd door opzegging of ontbinding.

Arbeidsvoorwaarden

De in acht te nemen voorwaarden bij overeenkomsten. Deze juridisch afdwingbare afspraken over bijvoorbeeld loon, werktijden, vakantie en tal van andere zaken zijn te vinden in de individuele en de collectieve arbeidsovereenkomsten of in een arbeidsvoorwaardenregeling.

Arbeidsvoorzieningsorganisatie

Dit is de overkoepelende organisatie van alle arbeidsbureaus. Voorheen was het een onderdeel van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, momenteel is het bestuur ervan samengesteld uit werkgevers, werknemers en overheid.

Arbo-commissie

De Arbo-commissie is een commissie van de ondernemingsraad die zich bezighoudt met arbeidsomstandigheden, veiligheid, gezondheid en welzijn in de onderneming. Een aantal bevoegdheden is geregeld in de Wet op de ondernemingsraden.

Arbo-dienst

De werkgever is verplicht gebruik te maken van een door de overheid gecertificeerde Arbo-dienst voor ziekteverzuimbeleid, zowel handhaving als controle. Het besluit om een bepaalde Arbo-dienst in te huren behoeft instemming van de ondernemingsraad.

Arbo-wet

In de Arbeidsomstandighedenwet is geregeld welke verplichtingen de werkgever heeft met betrekking tot arbeidsomstandigheden, veiligheid, gezondheid en welzijn van de (soms verschillende categorieën) werknemers. De werkgever voert een zo goed mogelijk arbeidsomstandighedenbeleid en neemt daarbij, gelet op de stand van de wetenschap en professionele dienstverlening, het volgende in acht:

1. tenzij dit redelijkerwijs niet kan worden gevergd moet de werkgever de arbeid zodanig organiseren dat daarvan geen nadelige invloed uitgaat op de veiligheid en de gezondheid van de werknemer; 
2. tenzij dit redelijkerwijs niet kan worden gevergd moeten de gevaren en risico’s voor de veiligheid of de gezondheid van de werknemer zoveel mogelijk in eerste aanleg bij de bron daarvan worden voorkomen of beperkt; naar de mate waarin dergelijke gevaren en risico’s niet bij de bron kunnen worden voorkomen of beperkt, moeten daartoe andere doeltreffende maatregelen worden getroffen waarbij maatregelen gericht op collectieve bescherming de voorrang dienen te hebben boven maatregelen gericht op individuele bescherming; slechts indien redelijkerwijs niet kan worden gevergd dat maatregelen worden getroffen die zijn gericht op individuele bescherming, dienen doeltreffende en passende persoonlijke beschermingsmiddelen aan de werknemer ter beschikking te worden gesteld; 
3. de inrichting van de arbeidsplaatsen, de werkmethoden en de bij de arbeid gebruikte arbeidsmiddelen alsmede de arbeidsinhoud moeten zoveel als redelijkerwijs kan worden gevergd aan de persoonlijke eigenschappen van werknemers zijn aangepast; 
4. ongevarieerde zich in een kort tijdsbestek herhalende arbeid en arbeid waarbij het tempo op een zodanige wijze wordt beheerst dat de werknemer zelf verhinderd wordt het tempo van de arbeid te beïnvloeden, moeten, zoveel als redelijkerwijs kan worden gevergd, worden vermeden; indien dergelijke arbeid niet of onvoldoende kan worden vermeden, moet de werkgever deze door andersoortige arbeid of pauzes regelmatig afwisselen; 
5. doeltreffende maatregelen moeten zijn genomen teneinde het mogelijk te maken dat de werknemer, indien een toestand ontstaat, waarin direct gevaar voor de veiligheid of gezondheid aanwezig is, zich snel in veiligheid kan stellen dan wel andere passende maatregelen kan nemen en ten einde te verzekeren dat de schade aan de gezondheid zoveel mogelijk beperkt wordt.